"Ο Δίας ήτανε βοσκός''!!!

Αυτή τη φορά θα το πάμε αλλιώς...δε θα πούμε για τις ευεργετικές συνέπειες που είχε στη ζωή μου και στις ζωές πολλών ακόμα ανθρώπων, το άκουσμα το δίσκου "ΙΔΑΙΟΝ ΑΝΔΡΟΝ" του Ψαραντώνη. Θα το πάμε (σχεδόν) τελείως τουριστικά. (Κι αυτό γιατί, όπως συμβαίνει με την περισσότερη σημαντική τέχνη στη χώρα μας, είναι σχεδόν άγνωστη εντός συνόρων και ξακουστή εκτός.) Βάζω λοιπόν το Αμερικάνικο καπελάκι του μπέιζμπολ στραβά και ΧΟΠ!, ακολουθήστε άνθρωποι! Πρώτα, πρέπει να προσπεράσουμε την αίθουσα με τους κομπλεξικούς, μετά αυτήν με τους ξερώλες και αφού διασχίσουμε το διάδρομο με τα εκθέματα αθεράπευτων μίζερων.... ΤΣΟΥΠ, βρισκόμαστε μπροστά στον κούρο, που η ταμπελίτσα από κάτω γράφει "Ψαραντώνης".
                   Γεννήθηκε το 1942 στα Ανώγια Μυλοποτάμου της Κρήτης. Έμαθε λύρα μαθητεύοντας δίπλα στον Νίκο Ξυλούρη (είναι αδερφός του). Από πολύ μικρός, στην ηλικία των 13 χρονών, ξεκίνησε να παίζει σε γάμους και πανυγήρια. Το 1964 ηχογράφησε τον πρώτο του δίσκο 45 στροφών, και μέχρι σήμερα εχει ηχογραφήσει σύνολο 30 δίσκους!
                   Πρώτη φορά πήρε μέρος σε φεστιβάλ το 1982 στην Κολωνία της Γερμανίας. Το 1984 έπαιξε στο Βερολίνο, στα πλαίσια εκδήλωσης για τα 750 χρόνια από την ίδρυση της πόλης. Το 1989 στο "journee des cinq continents" στη Ζυρίχη και το Άμστερνταμ. Ακόμα έπαιξε στο φεστιβάλ "Η συνάντηση των πέντε Ηπείρων", το 1999 στην Ελβετία. Το 2005 παίζει για τα 20 χρόνια του "World music institute" στο Town hall της Νέας Υόρκης. Το 2007 παίζει στο φεστιβάλ ΡΟΚ μουσικής "All tomorrow's Parties" στην Αγγλία, και το 2009 στο ίδιο φεστιβάλ στο Σίνδει και τη Μελβούρνη της Αυστραλίας το οποίο επιμελήθηκε ο Νick Cave. ( Η λύρα του Ψαραντώνη εκτίθεται σήμερα στο "Τhe world's musical instrument Museum" στο Φοίνιξ της Αριζόνα στις ΗΠΑ, όπου και προβάλλεται video με το Ψαραντώνη να παίζει.)
                   Όμως δεν είναι όλα αυτά, ούτε οι πάρα πολλές συνεργασίες του με παγκοσμίου αξίας και φήμης μουσικούς από την Τζαζ, την Έθνικ και την Παραδοσιακή μουσική ( Νότιο Αμερική, ΗΠΑ, Αφρική και Ασία.), που τον κάνουν οικουμενικό. Είναι ο ήχος του. Ένας ήχος λιτός, βουκολικός και άγριος. Συνάμα όμως τόσο ζεστός και στωικός. Είναι τα λόγια του που διαλύουν αποστάσεις, σύνορα και διαφορές. Ρίχνοντας γέφυρες να περάσουν οι καρδίες.... φέρνοντας τους ανθρώπους πιο κοντά. Εδώ θα πρέπει να αναφέρουμε και την μοναδική χροιά της φωνής του. Ένας ακόμα λόγος που έγινε αυτός που είναι, ίσως είναι και το γεγονός πως κινήθηκε χωρίς να "βεβηλώσει" την παράδοση της Κρητικής μουσικής. Μόνο ευγενικά πάτησε πάνω της για να υψώσει ένα λάβαρο πολιτισμού... ραμμένο με ήθος και λεβεντιά. Αυτά τα, αλήθεια, λίγα λόγια για τον Ψαραντώνη.
                 Διάλεξα το "Ιδαίον Άνδρον" για κριτική, γιατί εκτός του ότι είναι ο αγαπημένος μου δίσκος, έχει και μια ιστορία δική του. Το Ιδαίον Άνδρον είναι σπήλαιο στον Ψηλορείτη της Κρήτης, στο οποίο κατά την Ελληνική μυθολογία ανατράφηκε ο Δίας. Κατά το μύθο οι Κουρήτες (μυθικές φιγούρες) που φυλούσαν την είσοδο του σπηλαίου, κάθε φορά που ο Δίας έκλαιγε, χτυπούσαν τα σπαθιά πάνω στις ασπίδες τους κάνοντας θόρυβο για να μην ακούσει ο Κρόνος το κλάμα. Ταυτόχρονα χόρευαν έναν χορό που θεωρείτε ο πρόδρομος του "Πεντοζάλη".
               Το σπήλαιο ανακαλύφθηκε από τον διάσημο αρχαιολόγο Σακελλαράκη Γιάννη και την γυναίκα του Έφη. Ο ίδιος ανακάλυψε και τον αρχαιολογικό χώρο της Ζωμίνθου που βρίσκεται ανάμεσα στη Κνωσσό και το Ιδαίον Άνδρον. Τόσο πολύ τον αγάπησαν οι Κρητικοί τον Σακελλαράκη που τον "έκαναν" δικό τους αλλάζοντάς του το όνομα (το πραγματικό του όνομα είναι Σακελλαρίου). Ακόμα περισσότερο τον αγάπησε ο Ψαραντώνης που αποφάσισε να συνθέσει και να ηχογραφήσει ένα δίσκο σαν φόρο τιμής στον Σακελλαράκη και τον αρχαιολογικό χώρο. Κατά την διάρκεια της ανασκαφής ο Ψαραντώνης επισκέφτονταν τον Σακελλαράκη τακτικά και τον ρωτούσε... "Τέλειωσες μωρέ να ρθω να παίξω επαέ?" Το Ιδαίον Άνδρον παίχτηκε πρώτη φορά ζωντανά στα εγκαίνια του αρχαιολογικού χώρου.
             Σας αφήνω με στίχους του Ψαραντώνη...."Ε μα εγώ τσι νύχτες περπατώ, Ε και τσι αυγές κοιμούμαι, Ε και χω παρέα...έχω τ άστρα συντροφιά, Ε και το φεγγάρι φίλο, Ε και τα πουλιά μου κελαηδούν, Ε και τα πουλιά μου λένε.... "Κοιμήσου εσύ....κοιμήσου σύ που ξαγρυπνάς..."